Dallas, 1963 rok. Dzień, w którym zatrzymała się Ameryka. John Fitzgerald Kennedy wraz z żoną przejeżdża otwartym samochodem marki Lincoln przez główną ulicę miasta. Otacza ich tłum ludzi. Wszyscy chcą zobaczyć 35. prezydenta Stanów Zjednoczonych. Nagle słychać strzały. Jedni padają na ziemię, inni zastygają w bezruchu. Pociski nie były jednak przeznaczone dla przechodniów. 22 listopada o godzinie 13.00 w szpitalu zmarł J.F. Kennedy. Dwie kule przeszyły jego ciało.
Od tego zdarzenia minęły już 54 lata, a teorii spiskowych wciąż przybywa. Kto zabił prezydenta i czy dowiemy się tego z odtajnionych przez amerykańskie władze dokumentów?
Odpowiedzialnością za morderstwo został obarczony Lee Harvey Oswald – Amerykanin o komunistycznych poglądach. Dla wielu Oswald, mimo swojej reputacji i powiązań z komunistami, był jedynie kozłem ofiarnym, co sam wielokrotnie podkreślał. Stał się przykrywką dla prawdziwych zamachowców. Istotny jest również fakt, że strzelec, który zabił Kennedy’ego, cechował się niezwykłą zręcznością i cierpliwością. Natomiast Oswald przez swoich mentorów z Marines został opisany jako średniej klasy strzelec. Liczne badania pokazują również, że jest mało prawdopodobne, by tyle strzałów w tak krótkim czasie oddał tylko jeden strzelec.
Po 25 latach prezydent Stanów Zjednoczonych Donald Trump postanowił odtajnić dokumenty. Sprawa zabójstwa ponownie ujrzała światło dzienne. 26 października w nocy Archiwum Narodowe na swojej stronie opublikowało 2800 dokumentów, które na mocy ustawy z 26 października 1992 roku pozostawały w ukryciu przez ćwierć wieku. Trump, za namową swojego konsultanta politycznego, postanowił odtajnić dokumenty. Nie wszystko będzie nam jednak dane zobaczyć. Niektóre zapiski, w trosce o bezpieczeństwo wciąż żyjących informatorów, pozostaną w ukryciu przez najbliższe sześć miesięcy. Dodatkowy nacisk padł ze strony Olivera Stone’a, którego film JFK przedstawia bardzo ciekawą teorię dotyczącą morderstwa.
Czego możemy się spodziewać?
Sędzia, który uczestniczył w pracach nad dokumentami w latach 90. mówi, że nie powinniśmy spodziewać się sensacji. Dokumenty będą przede wszystkim świadczyć o wewnętrznym funkcjonowaniu CIA i FBI. Niektóre zapiski opisują podróż Oswalda do Meksyku tuż przed zamachem na prezydenta. Amerykańscy dziennikarze, którzy przeglądali dokumenty, odnaleźli ciekawe notatki dotyczące przykładowo ceny wyznaczonej za zamordowanie Fidela Castro, poszukiwań powiązanej z Jackiem Rubym striptizerki Kitty, reakcji Kubańczyków na zabójstwo, powiązań wiceprezydenta Lyndona B. Johnsona z Ku Klux Klanem czy też programu BOUNTY, dążącego do obalenia rządu Kuby. Niektóre dokumenty sugerują również możliwość, że to CIA było powiązane z morderstwem „JFK”.
W polskich mediach po zamachu na Kennedy`ego stale ukazywało się nazwisko Zygmunta Broniarka – polskiego korespondenta Trybuny Ludu w USA. Broniarek miał rozmawiać z obrońcami Oswalda i przedstawić alternatywną wersję zdarzeń. Jego zdaniem to policjant J.D. Tippit zastrzelił prezydenta, po czym uciekł. Będąc w policyjnym mundurze, nie budził niczyich podejrzeń. Wtedy zabił go nie Oswald, a powiązany z mafią Jack Ruby.
Co będzie dalej?
Wszyscy zapewne liczyliśmy, że dokumenty pozwolą nam poznać prawdziwego zabójcę prezydenta Stanów Zjednoczonych. Tymczasem zapiski wprowadzają jeszcze większy mętlik. Informacji jest zbyt dużo, a każda z nich prowadzi w zupełnie inną stronę, nie dając możliwości rozwiązania zagadki. Nie byłby niespodzianką fakt, że osoby odpowiedzialne za zabójstwo Kennedy’ego tak starannie zatarły za sobą ślady, że nigdy nie dowiemy się prawdy – zwłaszcza jeśli w sprawę zamieszane jest samo CIA.
Oliver Stone w filmie JFK z 1991 roku przedstawił bardzo ciekawy ciąg zdarzeń, nad którym z pewnością należałoby się zastanowić.
Czy jest możliwe, by osoby odpowiedzialne za morderstwo pozwoliły na ujawnienie opinii publicznej dokumentów, gdyby nie pewność, że i tak nie wskażą one sprawcy?
Autorka tekstu: Anna Gawlik
Wybrane źródła:
- The U.S. Just Released Thousands of JFK Assassination Documents. Here’s What They Say, „The Time” (time.com);
- M. E. Miller: Strippers, surveillance and assassination plots: The wildest JFK Files, „The Washington Post” (www.washingtonpost.com);
- A. Juhas: JFK documents: what we have learned so far, „The Guardian” (www.theguardian.com).