Zdarzyło ci się oglądać film i zastanawiać się, jakie decyzje podejmowałbyś na miejscu głównego bohatera? Czy umiałbyś przekonać kogoś do swoich racji, czy może musiałbyś go przekupić, a może zastraszyć? Czy zaryzykowałbyś swoje życie, żeby ocalić osobę, której nie znasz? Jakich użyłbyś słów, aby wywrzeć na kimś pożądane wrażenie? O tym wszystkim możesz się przekonać… w domu, podczas spotkania ze znajomymi.
Czym więc jest RPG? Skrót ten pochodzi od angielskiej nazwy role playing games, która w dosłownym znaczeniu jest rozumiana jako „gry z odgrywaniem ról”. W języku polskim używa się następujących sformułowań: gra wyobraźni, gra narracyjna lub gra fabularna. Najpopularniejszym jednak wciąż pozostaje wspomniany wyżej skrót. Do rozgrywki (nazywanej sesją) nie potrzeba zbyt wielu przedmiotów: wystarczy mieć specjalne kostki, kilka kartek i ołówków. Jej uczestnikami są Mistrz Gry (którego nadrzędną rolą jest bycie narratorem) i Bohaterowie Graczy, którzy prowadzą ze sobą dialog – wszystkie wydarzenia mają zatem miejsce jedynie w ich wyobraźni.
Zanim gra się rozpocznie, prowadzący rozgrywkę przygotowuje scenariusz zawierający opis najważniejszych wątków, historię postaci czy zadań, które pojawią się w trakcie sesji. Warto zauważyć, że w rzeczywistości scenariuszy jest co najmniej kilka, a mimo to często Mistrz Gry musi umiejętnie improwizować i tworzyć historię na nowo i na bieżąco, zwłaszcza gdy gracze zrobią coś, czego wcześniej nie zakładał. Mają oni całkowitą swobodę co do działań, jakie zamierzają podjąć, jednak muszą one logicznie wiązać się z opowiadaną historią i charakterem odgrywanej postaci. Bardzo ważne jest, aby gracz był w stanie oddzielić własną wiedzę i własne przemyślenia na temat odgrywanych wydarzeń od tych, którymi rzeczywiście mogłaby dysponować jego postać. Pierwsza sesja koncentruje się właśnie na jej stworzeniu – ustaleniu imienia i nazwiska, wieku, wyglądu, pochodzenia, charakteru, cech szczególnych czy umiejętności. Takie informacje są zapisywane na Karcie Postaci.
Obok Bohaterów Graczy występują Bohaterowie Niezależni odgrywani przez Mistrza Gry. Tak więc w ramach jednej rozgrywki może on wcielić się w nawet kilkadziesiąt różnorodnych postaci, od krasnoludzkiego władcy przez nieśmiertelną elfkę po osierocone dziecko. Każda z nich ma inny charakter, wygląd, historię, ton głosu czy sposób mówienia, które prowadzący musi uwzględnić podczas jej odgrywania. Bardzo często ma miejsce sytuacja, gdy Bohaterowie Gry spotykają jednocześnie kilku lub kilkunastu Bohaterów Niezależnych – jest to spore wyzwanie dla Mistrza Gry i zdecydowanie warte obejrzenia. Czasem postaci muszą się rozdzielić – wtedy prowadzący nadzoruje dwie „ścieżki” wydarzeń jednocześnie, cały czas (jak zresztą podczas całej rozgrywki) pamiętając, jacy bohaterowie są w danym miejscu. Zdarza się, że postać jednego gracza oddzieli się od pozostałych, a mimo to w pewnym momencie ten – nierzadko spontanicznie, pod wpływem emocji – zacznie brać udział w ich dialogu. Najczęściej w takim momencie pada po prostu okrzyk: „Ciebie tam nie ma!”.
Ważne jest też zachowanie autonomicznego charakteru świata (średniowiecznego, fantastycznego… jaki tylko może wam przyjść do głowy), co przejawia się między innymi w tym, że nie można w żaden sposób nawiązywać do świata spoza gry. Przykładem mogą być następujące dialogi, które miały miejsce podczas sesji prowadzonych przez Michała Bańkę, twórcę kanału Baniak Baniaka na YouTubie:
- Bohater Gracza: No to ja się modlę.
Mistrz Gry: Do KTÓREGO boga? - Bohater Niezależny: Pochodzi on z Hochlandu…
BG: Ha! Hochland!
BN: Przepraszam, nie bardzo rozumiem…?
Za to, jak najbardziej mile widziane są aluzje do różnych tekstów kultury: - BN: Nie! Przecież to ostrze zostało złamane!
BG: Ale elfy przekuły je na nowo! - BG: Jak to jest być flisakiem? Dobrze?
BN: Moim zdaniem to nie ma tak, że dobrze albo że niedobrze…
Każda sesja trwa od godziny do ok. czterech. Mogłoby się wydawać, że to długo, ale nic bardziej mylnego – w jej trakcie czas mija naprawdę szybko, jak zawsze podczas świetnej zabawy. No i jak można się nudzić, kiedy Bohaterowie Graczy postanowią zawinąć zwłoki w dywan, ukryć się przed wampirem w jego trumnie albo zapolować na króliki należące do goszczącej ich wegetarianki?
Źródła:
M. Segit: Co to jest RPG? (www.polter.pl/rpg/Co-to-jest-RPG-c298);M. Bańka: Baniak Baniaka. (www.youtube.com/user/baniak83).
Tekst: Natalia Bartnik