Romeo i Merkucjo, Patrokles i Achilles, Ania Shirley i Diana Barry, Jo March i Laurie, Staś i Nel, trzej muszkieterowie, Luke i Han Solo, Kudłaty i Scooby, Leonardo DiCaprio i Kate Winslet. Wszystkie te postaci łączy jedna wspaniała rzecz i jest to oczywiście… przyjaźń!
Często porównywana jest z miłością – bardzo pokrewnym uczuciem. Wiele przyjaźni przerodziło się w wielkie miłości i nie mniej miłości przekształciło się w przyjaźnie. Przyjaźń jest podstawą miłości, dlatego stała się jednym z najważniejszych ludzkich uczuć.
Przyjaźń w literaturze
„Prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie” – mało kto wie, że morał ten pochodzi z wiersza Przyjaciele Adama Mickiewicza. Poeta opowiada o dwóch mężczyznach, którzy słowami i obietnicami zapewniają się nawzajem o bliskiej więzi, a gdy dochodzi do realnego zagrożenia, jeden zostawia drugiego. O przyjaźni opowiada też Prus w Lalce. Przyjaźń Rzeckiego z Wokulskim kryje się za wielką miłością głównego bohatera do Łęckiej. Jest to obraz smutny, gdyż równie silnej więzi nie odczuwa on wobec swego współpracownika. Utopijną przyjaźń z kolei przedstawia Mały Książę. Mały chłopiec uporczywie poszukuje towarzysza. Każde nowe znajomości go zawodzą, ale uczą też, czym naprawdę jest przyjaźń i że jest nią to, co czuje do swojej Róży. Ta mała książeczka jest „podręcznikiem” przyjaźni, z którego czerpią zarówno dzieci, jak i dorośli.
Ale czym byłoby analizowanie bliskich więzi bez wspomnienia o trzech niezwykle ważnych bohaterach – mowa tu o Zośce, Rudym i Alku z Kamieni na szaniec Aleksandra Kamińskiego. Relacje wspomnianej trójki to wzór prawdziwej przyjaźni. Przyjaźni, która pozwala przetrwać czas II wojny światowej, bardzo trudny dla każdego ówczesnego człowieka. Chłopcy byli harcerzami, razem zmagali się z rzeczywistością i razem przeciwstawiali się niemieckiej okupacji. 23 marca 1943 roku o 4:30 Jan Bytnar (Rudy) został aresztowany. Trafił na Pawiak, gdzie odbyło się jego przesłuchanie. Chłopaka brutalnie bito i torturowano, a mimo to nie wydał on swoich przyjaciół i przywódców. Zośka i Alek niezwłocznie zaplanowali odbicie przyjaciela. Udało im się to podczas słynnej akcji pod Arsenałem. Bytnar już wtedy był w bardzo złym stanie. Zmarł cztery dni później w gronie przyjaciół. Alek podczas akcji został postrzelony w brzuch. Odszedł tego samego dnia, co Rudy. W szkole siedzieli razem w ławce. Kilka miesięcy później zginął Tadeusz Zawadzki (Zośka). Dzięki prawdziwemu oddaniu i braterskiej miłości zasługują oni na ogromny szacunek. Są wzorem dla dzisiejszej młodzieży.
Motyw przyjaźni w filmie
Prawdopodobnie najsłynniejszym i najbardziej charakterystycznym przedstawieniem bliskich więzi na ekranie jest serial Przyjaciele, opowiadający o rozterkach sześciorga przyjaciół mieszkających w Nowym Jorku. Love, Rosie to przykład relacji, która, po pokonaniu wielu trudów, przerodziła się w miłość. Warto również wspomnieć o przyjaźni łączącej Luka Skywalkera i Hana Solo, potrafiących, mimo różnych charakterów i wartości życiowych, razem stawić czoła niebezpieczeństwu i pomagać sobie nawzajem. Z kolei kobieca przyjaźń naznaczona zbrodnią, łącząca Thelmę i Louise, to przykład wsparcia, zrozumienia i siły. Bliska więź może też zaistnieć między człowiekiem a zwierzęciem. Świetnym tego przykładem jest film Marley i ja z Jennifer Aniston i Owenem Wilsonem w rolach głównych. Dzieło przedstawia życie pewnego labradora, który towarzyszy swojemu panu w najważniejszych chwilach życia, a później rozbawia jego dzieci. Każdy małolatek z pewnością wymieniłby tu również Kudłatego i Scooby-Doo. Ciekawa i trochę kontrowersyjna jest przyjaźń przedstawiona w Leonie zawodowcu. Nie można też pominąć takich filmów jak: Nietykalni, Chłopiec w pasiastej piżamie, Wielki Mike czy Radio.
Przyjaźń kontra miłość
„Bliskie, serdeczne stosunki z kimś oparte na wzajemnej życzliwości, szczerości, zaufaniu, możliwości liczenia na kogoś w każdej okoliczności.” Tak Słownik języka polskiego opisuje słowo PRZYJAŹŃ. Definicja jest w pełni trafna, ale nie odzwierciedla rzeczywistej wartości tej więzi. Możliwe nawet, że nie jesteśmy w stanie oddać jej znaczenia za pomocą słów.
Przyjaźń od wieków pozostaje w cieniu miłości, a przecież nie ma miłości bez przyjacielskich relacji. Ludzie na każdym kroku skupiają się jedynie na romantycznej relacji między bohaterami, zapominając o innej, niezwykle cennej więzi. Niemal każdy człowiek poszukuje wielkiej, epickiej miłości, ale może czasem warto choć na chwilę o niej zapomnieć i skupić się na tym, co nas otacza. Pamiętajmy o przyjaciołach, nawet gdy znaleźliśmy swoją drugą połówkę. Są oni bowiem potrzebni w każdej sytuacji – dobrej i złej. Mimo że kryją się w cieniu i na ogół pozostają na drugim planie, potrafią być niezastąpionym wsparciem przez całe życie.
Tekst: Anna Gawlik