Wielkanoc to najstarsze, najważniejsze i najbardziej uroczyste święto chrześcijańskie. Związane jest z różnymi tradycjami kultywowanymi w naszych rodzinach od pokoleń. W Polsce Wielkanoc kojarzona jest przede wszystkim ze święconką oraz śniadaniem spożywanym wspólnie w rodzinnym gronie. Mimo że to powszechne święto, każdy kraj celebruje je nieco inaczej. Jakie tradycje wielkanocne obowiązują w innych państwach? O tym słów kilka w poniższym artykule.
Tradycje wielkanocne w Polsce
Polskie tradycje wielkanocne są nam dobrze znane – kultywujemy je co roku. Choć mogą się one nieco różnić w zależności od regionu, to jednak jesteśmy w stanie znaleźć liczne podobieństwa.
Wielki Tydzień rozpoczyna Niedziela Palmowa, wspomnienie wjazdu Jezusa Chrystusa do Jerozolimy. Tego dnia zanosimy do kościołów kolorowe palmy, aby je poświęcić. Wielki Tydzień kończy Triduum Paschalne: w Wielką Sobotę udajemy się ponownie do kościoła, aby poświęcić pokarmy, które będziemy spożywać wraz z członkami naszej rodziny następnego poranka.
Tradycje wielkanocne w innych państwach na świecie
Wielkanoc to święto chrześcijańskie. W wielu krajach obchodzone jest równie uroczyście, co w Polsce. Jednak co kraj, to obyczaj. Niektóre z nich dość wyraźnie odbiegają od tych, które znane są nam na co dzień. Oto kilka przykładów:
Podział administracyjny Niemiec ma wpływ na sposób celebrowania Wielkanocy. Co land, to tradycja i w każdym z nich święta obchodzi się nieco inaczej. Znajdzie się jednak kilka zwyczajów, które przyjęły się w całym kraju. W Niemczech od pokoleń dekoruje się drzewa jajkami, a najbardziej znane to Saalfelder Ostereierbaum. Przed Wielkanocą kobiety tworzą bukiety z zielonych gałązek. W Wielki Czwartek nasi zachodni sąsiedzi przyozdabiają swoje domy zielenią. Tego dnia spożywa się także zielone potrawy. W tym kraju nie chodzi się z koszyczkiem, aby poświęcić pokarmy, natomiast przed kościołami zapala się świece lub rozpala ogniska. Niemiecka Wielkanoc to także zabawa. Przy wielkanocnym śniadaniu członkowie rodziny stukają się pisankami – wygrywa ten, czyje jajko będzie najmniej obtłuczone. Inną świąteczną rozrywką jest toczenie jajek z pagóra, a także poszukiwanie drobnych upominków, które poukrywał zajączek wielkanocny. W Niemczech nie obchodzi się śmigusa-dyngusa.
Angielska Wielkanoc również obfituje w różnorakie zwyczaje. W Anglii święta wielkanocne to Easter – nazwa pochodzi od Eostre, angielskiej bogini płodności. Głównym symbolem śniadania wielkanocnego są jajka, choć w tym kraju nie robi się pisanek. Podobnie jak w Niemczech, kultywuje się zwyczaj toczenia jajek z pagórków i poszukiwanie prezentów od zajączka. W Wielki Piątek Anglicy spożywają jedną ze świątecznych potraw – bułeczki z rodzynkami. Kolejnym tradycyjnym, świątecznym pokarmem jest ciasto z marcepanem i bakaliami, przyozdobione krzyżykami i 11 migdałami. Liczba ta ma ogromne znaczenie – symbolizuje 11 z 12 znanych nam apostołów (Anglicy nie uznają Judasza za apostoła).
W Brazylii do świąt wielkanocnych przykłada się ogromną wagę. W Wielki Piątek Brazylijczycy organizują Misteria Męki Pańskiej, w których bierze udział od kilkudziesięciu do nawet kilkuset aktorów. Tradycyjnymi przysmakami są czekoladowe jajka oraz cukierki wykonane z orzechów ziemnych. Jednak niektóre świąteczne zwyczaje są nieco specyficzne i kontrowersyjne. W każdym miasteczku, w każdej dzielnicy Brazylijczycy „wieszają” Judasza: na początku robią kukłę imitującą postać apostoła-zdrajcy. Następnie na szyi zawiesza się jej tabliczki z nazwiskami osób (zazwyczaj polityków), które nie cieszą się zbyt dobrą sławą w danym regionie. Taką kukłę można obić kijem, a następnie spalić lub powiesić..
W Stanach Zjednoczonych nie celebruje się okresu Wielkanocy przez tak długi czas, jak w innych krajach. Amerykanie świętują jedynie w niedzielę, a poniedziałek jest u nich już dniem roboczym. W USA święta spędza się w gronie najbliższych, choć na ogół brak tam tradycyjnego śniadania. Zazwyczaj rodziny wybierają się tego dnia na uroczysty, wspólny obiad do restauracji. Domy przyozdabiają zajączkami oraz jajkami, a najmłodsi poszukują podarunków od zajączka. Wielkanoc w USA to także rozrywka i atrakcje. Popularna jest zabawa w toczenie jajek za pomocą wielkiej łyżki. W wielu miastach organizuje się również świąteczne parady – najbardziej znaną jest Parada Wielkanocnych Kapeluszy, odbywająca się w Nowym Jorku. Tutaj także nie spotkamy się ze zwyczajem lanego poniedziałku.
W Czechach tylko jeden dzień tygodnia poprzedzającego Wielkanoc nosi miano wielkiego i jest nim Wielki Piątek. Każdy następny dzień swoją nazwę wiążę z jakimś kolorem – niebieski poniedziałek, czarna środa, zielony czwartek i biała sobota. Nasi sąsiedzi pieką tradycyjne Judarze, czyli ciastka drożdżowe z miodem oraz ciasto w kształcie baranka.
Szwedzi celebrują Wielkanoc w podobny sposób jak świętuje się Halloween w Stanach Zjednoczonych. Wiąże się to z pewną tradycją. W Wielki Czwartek czarownice wylatywały na zabawę z diabłem, a wracały właśnie w Wielkanoc. W nawiązaniu do tej legendy dzieci przebierają się w Wielki Czwartek za wiedźmy i odwiedzają sąsiadów, od których otrzymują słodycze lub inne upominki. W tym okresie domy dekoruje się brzozowymi gałązkami oraz kolorowymi piórkami. Symbolizują one nadejście wiosny. Szwedzi do uroczystego posiłku w gronie rodzinnym zasiadają w Wielką Sobotę.
W Niderlandach święta Wielkiej Nocy to okres handlu. Sklepy są tutaj otwarte przez cały czas, a mieszkańcy chętnie z tego korzystają. Zakupy to ich świąteczny zwyczaj spędzania czasu z bliskimi. W tym kraju kultywowany jest niemiecki zwyczaj stukania się jajkami. W tym czasie Holendrzy ozdabiają swoje domy kwiatami – żonkilami, hiacyntami i tulipanami. Na świątecznym stole można znaleźć tradycyjne, wielkanocne ciasto wykonane głównie z marcepanu i bakalii – Paasstol. W Wielkanoc domownicy wymieniają się wzajemnie drobnymi podarkami.
Źródła:
A. Kasprzyk: Tradycje wielkanocne – jak wyglądają w innych krajach? (www.radiopogoda.pl).
Wielkanocne tradycje w krajach europejskich (www.silverhand.eu).
Tekst: Katarzyna Tomczyk