Gdzie leży granica między dobrem a złem? Czy można osądzać, opierając się jedynie na poszlakach? Jak daleko jesteśmy w stanie się posunąć, by odkryć prawdę?
Scena Kameralna Teatru Śląskiego to miejsce, w którym kontakt ze sztuką przechodzi w inny, niesamowity wymiar. Niebanalna aranżacja sceny, bliskość aktorów, powstała w ten sposób intymność – to wszystko intensyfikuje doznania płynące z obcowania z teatrem.
W tej kameralnej atmosferze oglądamy „Wątpliwość”. Sztuka Johna Patricka Shanleya od lat widnieje na afiszach teatrów na całym świecie; jej autora nagrodzono Pulitzerem, a w 2008 roku dramat przeniesiono na wielki ekran. Shanley postanowił przedstawić w nim problem pedofilii wśród duchownych Kościoła katolickiego. To temat niejednoznaczny, kontrowersyjny, lecz przez to tym bardziej wart poruszenia.
Fabuła „Wątpliwości” rozgrywa się w szkole prowadzonej przez zakonnicę Aloysius Beauvier. Siostra dyrektor jest oschłą i bardzo wymagającą kobietą, co widoczne jest szczególnie w jej relacji z siostrą James, jej podwładną. Między kobietami nieustannie dochodzi do spięć i nieporozumień – siostra Beauvier brutalnie pozbawia pracownicę marzeń o byciu przyjaznym i łagodnym pedagogiem, każąc jej uczyć podopiecznych wedle surowo wyznaczonych zasad.
Trzecią postacią dramatu jest ksiądz Flynn, człowiek o niebywałej charyzmie i czarującej osobowości. Rysą na jego wizerunku staje się niepokojąco bliska relacja z jednym z jego podopiecznych: czarnoskórym chłopcem Donaldem Millerem. Zainteresowanie, jakim obdarza chłopca ksiądz, zwraca uwagę siostry Beauvier. Choć brakuje jednoznacznych dowodów na to, że Donald jest przez niego krzywdzony, kobieta postanawia przeprowadzić prywatne śledztwo, mające doprowadzić do odsunięcia księdza od dzieci i wyrzucenia go ze szkoły.
Zdyskredytowanie tak silnej postaci jak ksiądz Flynn, zwłaszcza w sytuacji, kiedy za broń ma się jedynie nikłe poszlaki, nie jest łatwe. Aloysius Beauvier napotyka mnóstwo trudności – największe kłody rzucają jej pod nogi ludzie, dla których dobro dziecka powinno być priorytetem. Mimo to zakonnica rozgrywa z Flynnem fascynującą, choć przerażającą grę, w której oboje mają wiele do stracenia.
„Wątpliwość” to prawdziwa uczta dla umysłu. Na scenie umieszczono instalację z projekcjami; całość kształtu teatralnego dopełnia ciekawa, ale nie narzucająca się warstwa muzyczna oraz zachwycająca gra cieni i świateł. Piękno spektaklu polega jednak głównie na jego niejednoznaczności: zakończenie pozostawia wiele możliwych interpretacji, a odpowiedzialność za słuszne osądzenie podejrzanego zrzucona jest na widzów. Postaci mówią o swoich rozterkach mało i niechętnie, co jeszcze bardziej utrudnia określenie winnego. Skupienie akcji jedynie na trzech postaciach pozwala na bardziej uważne obserwacje interakcji między nimi, a także dodatkowo uwydatnia wspaniały warsztat aktorów. Gorąco zachęcam do wybrania się na spektakl, aby podjąć próbę zmierzenia się z tym problemem.
Tekst: Natalia Sukiennik
Zdjęcie: Przemysław Jendroska